Historische achtergrond van de bedelingenleer

De verlamming van het Dispensationalisme

De Margaret MacDonald-John N. Darby-C.I.Scofield innovatie van de 19e eeuw, oftewel het dispensationalisme, in Nederland beter bekend als de leer der bedelingen, is een betrekkelijk late ontwikkeling. De originele formulering, pre-tribulationaal (vóór de grote verdrukking), kan niet verder teruggevoerd worden dan 1830 in Schotland. In 1830, begon een 15 jarig meisje gebedssamenkomsten te bezoeken waar het fenomeen van glossolalie (het spreken in tongen) plaats vond. Leden van Edward Irving's kerk bezochten deze bijeenkomsten. Velen van hen ervaarde deze tongentaal, maar het was Margaret MacDonald die de cruciale profetische aankondiging deed, dat Jezus zou terugkomen om Zijn dienstknechten in de hemel op te nemen vóór Hij zijn aardse heerschappij van het duizend jarig rijk zou vestigen.
Een jonge man genaamd John Nelson Darby bezocht sommige van deze samenkomsten, en ontwikkelde toen een theologische systeem bekend als: pretribulationaal, premillenium dispensationalisme. Deze vorm van prechiliasme verschilt van het historische prechiliasme omdat het Gods heerschappij over de mens verdeeld in zeven (soms 8) i.p.v. twee perioden: Oude en Nieuwe Verbond. Deze theologie werd in de V.S. na 1870 door vele predikers opgepikt en werd effectief gepopulariseerd in de voetnoten van C.I. Scofield's Scofield Reference Bible (eerste editie, 1909). Het is opvallend dat de fundamentalisten die vast houden aan deze pretribunale doctrine van de Opname (de zgn. geheime opname) het spreken in tongen verwerpen als een vals fenomeen of een fenomeen van Satan. In Nederland wordt deze leer aangehangen in de kring van de Broeders en de 'Vergadering van Gelovigen' en in de kringen van Johannes de Heer met zijn Zoeklicht en de door hem opgerichte "Brandpunt-Bijbelschool". Via uitgeverij Medema te Vaassen en mensen als W. Ouweneel en R.H. Matzken is deze leer ook gemeengoed op de Evangelische Hogeschool te Amersfoort en heeft derhalve ook een aanhang bij de Evangelsiche Omroep in personen als Feike Astma en de presentator van de Torenbouw van Babel... (?)

Vreemd genoeg wordt deze leer in navolging van de Assemblies of Pentecostal Churches ook formeel aanvaard door de Broederschap van Pinkstergemeenten. Het hoeft ons daarom niet te verwonderen dat uitgerekend vanuit deze kringen sterk verzet is tegen iemand als John Wimber met zijn Vineyard Churches met zijn nadruk op het beoefenen van de charismata. De reden waarom consistente aanhangers van de bedelingenleer per definitie anti-charismatisch moeten zijn, is vanwege het geloof dat de gaven van de geest beperkt waren tot de bedeling, tijd van de apostelen, welke plaats maakte voor de 'huidige bedeling' van de gemeente, welke eindigen zal met de imminente (ieder moment mogelijke) opname, welke noodzakelijk geacht wordt, voor het tot voltooiing kunnen komen van Gods uitgestelde plan met Israël, gedurende de zgn. 70e jaarweek van Daniël 9:26-29: de grote verdrukking van 7 jaar. Anderzijds als een 'pinkstergelovige' consistent wil zijn, dan zal hij per definitie geen aanhanger van de klassieke bedelingenleer kunnen zijn. Het is daarom niet verwonderlijk dat er allerlei ontwikkelingen en aanpassingen binnen deze leer plaats vinden.*

Dave Hunt's komende Holocaust

Dave Hunt, die een kenner is op het gebied van sekten en het occulte, is zich goed bewust van de dreiging die er van de New Age filosofie uitgaat. Hij herkent tevens de mate waarin christelijke leiders New Age gedachtegoed onnadenkend hebben overgenomen. Zijn analyse is echter van het begin tot het eind gekleurd door zijn mening dat we het einde naderen van hetzgn. "Gemeente-tijdperk", dat Jezus op het punt staat Zijn volk in de hemel op te nemen tijdens de zgn. Opname, en dat de zichtbare afval van vandaag bijna onvermijdelijk leidt tot het oordeel. Hij houdt vast aan de gedachte van het prechiliastische-dispensationalisme dat de kerk van Jezus Christus in zijn confrontatie met Satan zal verliezen, totdat Jezus Christus fysiek op aarde terugkeert om over de hele wereld te regeren. Kort gezegd: Hunt denkt dat wij, verloste mensen, een stelletje onbekwame verliezers zijn en geen partij zijn voor Satan en zijn aanhangers. Hij beschouwt christenen als mensen, die door God zijn geroepen voor een wereld-veroverende taak (Mt 28:18-20), aan wie de Heilige Geest gegeven is (Hand 2:1-21), en toen op een missie gestuurd werden waarvan God vanaf het begin wist, dat zij dit niet konden volbrengen zonder Christus tegenwoordigheid in het vlees. Dit getuigt niet bepaald van een brede visie op de gemeente.

De Grote Ontsnapping

Het moderne prechiliastische fundamentalisme gelooft officieel dat er slechts één Bijbelse oplossing is voor de vermeende escalerende conflicten: in de wereld: de zgn. Opname. Zij plaatsen deze niet aan het einde van de geschiedenis, zoals de post- en a-chiliasten. Zij plaatsen het in het midden van de geschiedenis. Dit dient hen psychologisch als het gehoopte Grote-Ontsnappings-luikje. Dit is de "hoop van alle historische hoop" voor de Bijbel-gelovende fundamentalisten, zoals Dave Hunt volhoudt in zijn boek, "Whatever Happened to Heaven?",geschreven in 1988.

Maar wat er met de hemel is gebeurd, is niet wat hij zich werkelijk afvraagt. Wat zijn retorische vraag werkelijk zegt is: Wat is er gebeurd met het vertrouwen van de fundamentalisten in de doctrine van de opname voor de grote verdrukking? (De hemel is altijd al dichtbij geweest; de opname voor de grote verdrukking niet.)

De aantrekkingskracht van deze leerstelling is zeer groot geweest voor meer dan een eeuw omdat het de christenen een valse hoop gaf: de mogelijkheid om naar de hemel te gaan zonder eerst in het graf te gaan. Traditionele dispensationalisten willen moderne Elijah's worden: niet zoals hij zijn leven leidde, dat pijnlijk, risicovol, en zeer confronterend was tegenover de religieuze en politieke autoriteiten (1 Kon. 18), maar zoals hij zijn leven eindigde, toen Gods strijdwagen hem naar de hemel droeg.

Een dergelijke visie over de toekomst heeft onvermijdelijk praktische implicaties. Als de opname de enige legitieme hoop op onze ontsnapping naar de hemel is, waarom zou een verstandig christen dan een hogere opleiding volgen? Waarom zou hij professioneel worden? Waarom een Christelijke Universiteit of een nieuwe business beginnen? Waarom zou hij iets voor het Koninkrijk doen dat een grotere toewijding qua kapitaal vergt dan deur-aan-deur evangelisatie? Waarom eigenlijk een nieuwe kerk bouwen? Weinig dispensationalisten zullen hier consistent zijn. Iemand die echt in de imminente wederkomst van Christus gelooft vraagt zichzelf: Waarom zou ik persoonlijke of gezamenlijke schuld mijden als christenen door de opname ontslagen worden van terugbetaling? Waarom niet de opvatting overnemen om te eten en te drinken en vrolijk te zijn want morgen zullen we gered worden door een ontsnapping per Gods helicopter? Hoewel zulke noodzakelijke gevolgtrekkingen ontkend worden, hoeft het ons niet te verbazen dat de populariteit van deze visie op sterven na dood is. Van het feit dat zijn pop-dispensationlisme wegkwijnt, getuigt Dave Hunt zelf door het inluiden van de alarmfase: "Januari 1, 1982, zag de desertie van grote getale aanhangers van de pretrib positie. Velen die eens opgewonden waren over het vooruitzicht elk moment in de hemel opgenomen te worden zijn verward en gedesillusioneerd door het klaarblijkelijk falen van een algemeen aanvaarde Bijbelse interpretatie waarop zij eens steunde."

1988: crisisjaar voor het dispensationalisme

Er is veel voor te zeggen dat de geheime Opname theorie in september 1988 formeel een dood van tienduizenden gestorven is. In de zomer van 1988 verscheen een tweedelig boekje van Edgar C. Whisenant waarvan de ene helft is getiteld "On borrowed TIme" en de andere helft "88 Reasons why the Rapture is in 1988". Volgens Whisenant, wiens boekje in de V.S. kortstondig voorpagina nieuws was, zou Jezus zeker midden september, tijdens de week van Rosh Hashana, verschijnen om Zijn Gemeente op te nemen. Alle 88 argumenten ten spijt, het feit dat het nu al 1994 is, getuigt dat zijn these onjuist was en daarmee net als Hal Lindsey eerder, een valse profeet of waarzegger blijkt te zijn. Volgens Deut. 18 stond daar de doodstraf op. Een reactie kon niet uitblijven. David A. Lewis, van de Assemblies of God, en uitgever van "Prophecy 2000 - Prophecy Intelligence Digest" publiceerde een manifest m.b.t. vaststellen van data betreffende Jezus komst. Immers volgens Hand. 1 is het ons niet gegeven de tijden en gelegenheden te weten. Dit heeft echter een zekere George T. Curle niet weerhouden om zijn "Times of the Signs" te schrijven, waarom hij toegeeft dat wij inderdaad niet weten welk uur Jezus wederkeert, doch wel het jaar van zijn terugkomst: A.D. 2005!

Vraag: wanneer zullen christenen echt volwassen worden? Wanneer zij zullen zij moe worden van een eindeloze stroom van de paperback equivalent van geheime decoderingen?

Kan Jezus Wederkomst elke moment plaatsvinden?

De argumenten die door Dave Hunt en anderen dispensationalisten zoals Hal Lindsey en John F. Walvoord worden gehanteerd zijn in strijd met hun eigen positie. Hunt schrijft: "Sinds vorige 'bedelingen' in de menselijke geschiedenis... een gelijke tijd hebben beslagen, schijnt het nauwelijks onredelijk dat de kerk ook een 2000 jaar op aarde zal zijn". Echter, als Zijn komst pas over 2000 jaar zou zijn, dan was het niet imminent in de eerste eeuw. Hunt schrijft in feite: "Hoewel er vele aanwijzingen zijn dat de komst van de Heer zeer wel imminent voor ons kan zijn, weten we nu in terugblik dat het niet imminent was voor alle generaties van christenen voor ons." Erger nog, hij schrijft: "Vreemd genoeg, het schijnt vrij duidelijk dat de waarde voor ons, en het belang dat de Bijbel er klaarblijkelijk aan hecht, er niet van afhangt of de wederkomst van de Heer feitelijk imminent is of niet. Het is de vurige verwachting wat telt. En iemand als R.H. Matzken, die zichzelf als een gematigd dispensationalist beschouwt, redeneert in navolging van de Schofield Reference Bible dat de Brieven aan de zeven gemeenten in Openbaring 2-3 een historisch panorama geven van de Kerkgeschiedenis tot aan het einde, inclusief de Reformatie en onze eigen tijdperk! Hoe kan de komst van Christus imminent zijn als eerst 2000 jaar van geschiedenis voorbij moesten gaan? En wat betreft Mattheüs 10:23 "Wanneer je in de ene stad wordt vervolgd, vlucht dan naar de andere. Want Ik zal terugkomen voordat jullie ze allemaal hebben bereikt"; had Jezus zich vergist? Heeft Hij zijn discipelen misleid? Als deze verwijzing op de Tweede Komst duidt, zoals Hunt denkt, dan was dit onmiskenbaar fout. Ik neem liever aan dat Hunt verkeerd is, dan Jezus.

Hoe kunnen we de conclusie vermijden dat de apostelen de eerste gemeenten verkeerd hebben voorgelicht, een duidelijk ketterse notie, en een argument dat liberale theologen herhaaldelijk gebruikt hebben in deze eeuw tegen Bijbel-getrouwe christenen. Er is in dit intellectueel dilemma geen uitweg als je geen onderscheid maakt tussen Jezus komst in oordeel tegen Israel in A.D. 70 en Zijn fysieke wederkomst in zijn laatste oordeel aan het eind der tijden!

In tegenstelling tot Dave Hunt, met respect voor de fysieke wederkomst van de Heer in het Laatste oordeel, werd de vroege kerk juist het tegenovergestelde verteld: Hand. 1:10-12 "En toen zij naar de hemel staarden, terwijl Hij henen voer, zie, twee mannen in witte klederen, stonden bij hen, die ook zeiden: Galileese mannen, wat staat gij daar en ziet op naar de hemel? Deze Jezus, die van u opgenomen is naar de hemel, zal op dezelfde wijze wederkomen, als gij Hem ten hemel hebt zien varen. Toen keerden zij terug naar Jeruzalem..."

Zie echter ook het boek "The original Bible restored" by Ernest L. Martin.

Prechiliasme: een religie van een duizendjarig bureaucratisch tijdperk

Dave Hunt schrijft: "Onze hoop is niet in de overname van de wereld, maar in het opgenomen worden in de hemel door onze Heer, om met Hem in heerlijkheid te huwen en dan met Hem terug te keren als deel van het hemelse leger om Israel te redden, Zijn vijanden te vernietigen en deel te nemen in Zijn Duizendjarig rijk." Hunt maakt het duidelijk: wanneer Christenen het volledige toezicht hebben, zal "Gerechtigheid snel toegediend worden". Prechiliasme's beloofde 'New World Millennial Order' zal door de meest machtige bureaucratie in de geschiedenis van de mensheid geregeerd worden. Prechiliasme is een religie van een millennium-bureaucratie. Het impliceert dat alleen een top-down bureaucratie, geregeerd aan de top door Jezus persoonlijk (en door Christenen op alle lagere niveau's natuurlijk), gerechtigheid voor de mensheid kan herstellen. Prechiliasme is daarom een escha-tologie gebaseerd op geloof in een totale bureaucratie. Haar aantrekkings-kracht is gebaseerd op een apocalyptische vooronderstelling dat God-vrezen-de christelijke mensen, door het prediken van het evangelie en het gehoorzamen van God's wet, gedoemd zijn te falen in de geschiedenis totdat Jezus lichamelijk terugkomt om een regering van terreur op te zetten tegen boosdoeners. De sleutel tot sociale regeneratie, zeggen de prechiliasten, is een bureaucratie die persoonlijk door Christus wordt geuitgevoerd. Tot die tijd kan niets van betekenis gedaan worden om deze wereld te genezen.

Alleen Christus duizendjarig bureaucratisch tijdperk kan vrede brengen en vrijheid in de geschiedenis. Reconstructionisten vragen: Hoe kan welke bureaucratie dan ook, mensen of samenlevingen rechtvaardig maken? Hoe kan een top-down bureaucratische orde de menselijke natuur veranderen? Dat kan het niet. Prechiliasten beseffen dit. Dat is waarom ze zeggen dat de mensen zo angstig zullen zijn voor de gevolgen van hun overtredingen dat ze God's wet zullen gehoorzamen. (Vraag: Gehoorzaamde Adam? en waar kunnen de details van de wet anders gevonden worden dan in het Oude Testament?)

Waarom dan zijn mensen vandaag niet bang om God ongehoorzaam te zijn? Blijkbaar alleen omdat Jezus niet lichamelijk op aarde aanwezig is. Maar in een wereld van miljarden mensen, zal Hij voor de meeste mensen voor het meest van de tijd evengoed onzichtbaar zijn. Hoe zit dat dan met die lange rij van wachtende mensen voor Jezus Hof van Hoger Beroep? Zal het ook maar enigszins korter zijn dan de rij in Mozes' dagen, toen Jethro hem adviseerde een hiërarchisch hof van beroep op te zetten (Exodus 18)?

En hoe zit het met de kwaliteit van de oordelen van de rechters in het duizendjarig rijk? Zullen zij superieur zijn aan de oordelen die vandaag geveld worden? Op welke manier? Hoe? En wat zal er met het ideaal van democratie gebeuren wanneer alleen christenen gemachtigd zullen zijn om civiele oordelen te vellen? Waarom is democratie het politieke ideaal van vandaag en theocratie het ideaal voor het komende millennium? Waarom zou theocratie dan beter werken dan nu? Er kan hier maar een antwoord op zijn: een geloof dat Christenen tijdens het millennium op een of andere manier bovennatuurlijk getransformeerd zullen worden. Zij zullen nieuwe wijsheid krijgen. Maar waar in Bijbel geeft het zelfs maar een hint dat Jezus lichamelijke presentie op de een of andere manier, in en uit zichzelf Zijn mensen in competente rechters doet veranderen? Zie hier het geloof in een bijna magische transformatie als de onverklaarde hart en ziel van de prechiliastische-dispensationele politieke theorie.

Een dergelijk geloof in de kracht van bureaucratie vormt de essentie van de machtsreligie van het seculiere humanisme. De betrouwbaarheid van Jezus handjevol dagelijkse oordelen zou niet automatisch het karakter of de competentie van de aardse rechters onder hem hervormen. De mensen en burgerlijke rechters zouden nog steeds de Bijbel moeten raadplegen op zoek naar gerechtigheid, net zoals zij dat nu moeten doen.

Wat mensen nodig hebben is een vrijheid onder een door de Bijbel geopenbaarde wet, niet méér bureaucratie. Wat zij nodig hebben is een theonomie herleving, niet meer bureaucratie. Wat zij nodig hebben is een op de Bijbel gebaseerde sociale theorie, dat leert dat vervullers van het verbond vandaag met succes instituties, inclusief de Staat kunnen hervormen, voor Gods heerlijkheid. De pro-bureaucratie, prechiliastische visie op de burgerlijke regering is een ander onderdeel in de traditionele piëtistische-humanistische overeenkomst. Het gaat in Engeland terug tot 1660 toen Koning Charles II na de dood van Oliver Cromwell weer op zijn plaats gezet werd. Op het continent van Europa gaat het zelfs nog veel verder terug.

Samenvatting van de kritiek op het dispensationalisme:

• culturele relativiteit vs. morele absoluten
• antinomianisme vs. eenheid van de Schrift
• wetticisme vs. genoegzaamheid van de Schrift
• pietisme vs. social transformation
• Niet gerealiseerde implicaties van Jezus Hemelvaart

Christelijke Reconstructionisten verwerpen zo'n visie op het Koninkrijk van God in de geschiedenis. Zij beweren dat het de tegenwoordigheid van Jezus Christus aan de rechterhand van God is - het credo van het orthodoxe christendom, dat alleen de transformatie van mensen en verbond-instituties mogelijk maakt. Omdat Jezus vanuit de Hoge regeert, hebben Hij en Zijn Vader de Heilige Geest gezonden om mensen tot een reddend geloof in Christus te brengen. Het is deze door de Heilige Geest geleide transformatie, i.p.v. het vestigen van een toekomstige internationale bureaucratie, dat de enige legitieme Bijbelse basis is, voor een allesomvattende sociale hervorming.

Het is niet méér nodig dat Jezus op een fysieke troon zit in een letterlijk Jeruzalem om Zijn koninkrijk op aarde in de geschiedenis tegenwoordig te doen zijn, dan voor satan om op een troon te zitten in een of andere locatie - New York City, misschien? - om zijn domein in de geschiedenis tegenwoordig te doen zijn. Geen christen leert dat satans rijk onwerkelijk is in de geschiedenis omdat hij hier niet fysiek op aarde is. Evenwel zijn alle prechiliasten gedwongen door hun eschatologie vol te houden dat Christus' Koninkrijk op aarde niet reëel is in de geschiedenis, omdat Hij in de hemel op zijn troon is. Dit is dus inconsistent met wat zij geloven over satans rijk.

Doordat Jezus Christus niet fysiek tegenwoordig is met zijn Gemeente in de geschiedenis, heeft de kerk grotere kracht. Dit was het expliciete onderwijs van Christus: Joh 14:25-27

Jezus maakte het Zijn discipelen duidelijk dat ze beter af waren, met zijn fysieke afwezigheid. Joh 16:7

De moderne kerk lijkt nagenoeg de leer van Christus' Hemelvaart te hebben genegeerd of onderkend. De moderne kerk ziet de hemelvaart niet in termen van Zijn definitieve triomf in de geschiedenis over satan en zijn verwanten. Zijn bloed werd vergoten op Golgotha. De lichamelijke opstanding van Jezus Christus was de historische gebeurtenis waardoor Zijn kerk door de Heilige Geest bekrachtigd werd voor wereldheerschappij. De wereld zal toenemend hervormd worden door het werk van de Heilige Geest in de harten van mensen, en ook door de pogingen van Zijn volk de Bijbelse wet te proclameren en het te gehoorzamen in de geschiedenis. Degenen die dat ontkennen, zijn simpel niet onder de indruk van de kracht van de Heilige Geest en de doeltreffendheid van de Bijbelse wet. Zij geloven dat satan, werkend in de harten en handelingen van verbondsmatig rebellerende mensen, veel meer macht heeft in de geschiedenis dan God door Zijn Geest-bekrachtigde mensen uitoefent. Christenen schijnen vandaag meer onder de indruk te zijn van de macht van het humanisme dan van de transformerende kracht van de Heilige Geest. Daarin delen zij een ander fundamenteel principe met de humanisten.

Postmillennianisme versus Pessimillennianisme

"Eenvoudig gezegd, is postchiliasme de visie dat Christus terug zal keren op aarde nadat het door de Geest gezegende evangelie overweldigend succes heeft gehad met het brengen van het 'tchristelijk geloof in de wereld" (p. 248)

"Postchiliasme stelt dat het geprofeteerde koninkrijk van Christus in de eerste eeuw gevestigd was en zich zegevierend over de aarde zal verspreiden d.m.v. het propageren van het Evangelie van de reddende genade van Jezus Christus." p.148

"De fundamentele natuur van het Messiaanse Koninkrijk dat tijdens Jezus aardse bediening gevestigd werd, is in essentie verlossend en geestelijk van karakter, i.p.v. politiek en lichamelijk. Vanwege de intrinsieke kracht ...van Christus verlossing, zal dit koninkrijk een transformerende socio-culturele invloed uitoefenen in de geschiedenis, wanneer meer en meer mensen tot Christus bekeerd worden." p.140vv

"Er komt een tijd in de wereldse geschiedenis, in continuïteit met het heden en resulterend vanuit lopende opererende geestelijke krachten, waarin de overweldigende meerderheid van mensen en naties zich tot hun redding vrijwillig zullen buigen voor de Heerschappij van Jezus Christus, en zo-doende een tijdperk van wijdverspreide gerechtigheid, vrede en voorspoed zullen inluiden."

Hetgeen dat het Bijbelse postchiliasme het meest van a-chiliasme en pre-chiliasme onderscheidt, is het geloof dat de Schrift het succes van de grote opdracht in deze tijd van de gemeente leert.

Theonomisten hebben het optimistische geloof dat de naties van de wereld "discipelen van Christus zullen worden, en dat de gemeente zal groeien om de aarde te vervullen, en dat het Christendom het dominante principe zal worden".

David Chilton drukt hetzelfde geloof uit: "De tuin van Eden, de Berg van de Heer zal in de geschiedenis hersteld worden, door de kracht van het evangelie en de woestijn zal zich verheugen en bloeien als een roos (Jes 35:1)"

Rushdoony zegt het als volgt: "Postchiliasme gelooft daarom, dat de mensen gered moeten worden en dat zijn regeneratie het startpunt is voor een mandaat om heerschappij uit te oefenen in Christus' naam over elk gebied van leven en denken. Postchiliasme in zijn klassieke vorm verwaarloost de kerk niet en het verwaarloost ook het werk voor een Christelijke staat en school niet, voor de soevereiniteit en de kroonrechten van de Koning over individuen, families, instituties, kunsten, wetenschap, en alle andere dingen. Meer nog, het stelt dat God in de weg voor zijn verovering voorzien heeft: Zijn Wet. Elk woord dat God spreekt is wet; het is bindend voor de mensen. Genade, liefde, en Wet zijn alleen tegenstellingen in een heidense visie; voor God, dienen zij een algemeen doel: het bevorderen van Zijn koninkrijk en heerlijkheid."

Volgens Greg Bahnsen meenden vele schrijvers, waaronder Alva McClain, John F. Walvoord, J. Barton Payne, Merril F. Unger en Jay Adams ten onrechte dat vanaf de eerste wereldoorlog 'tpostchiliasme onpopulair zou zijn. En dat het meestal ten onrechte is afgedaan vanwege kranten-exegese, mispresentatie, kritiek die aan twee kanten snijdt en voorbarige en ongegronde beschuldigingen.*

Vooral Peter Leithart, laat zien dat dit historisch een vertekend beeld geeft. De visie dat het Koninkrijk van God verwijst naar Christus rechtvaardige en genadige heerschappij over alle dingen, inclusief families, kerken, bedrijven en burgerlijke besturen, en zal triomferen in de geschiedenis en op aarde, is niet iets van de laatste decennia. Een optimistische kijk op de toekomst van het koninkrijk op aarde dateert al van de vroegste kerkvaders, vooral t.t.v. de gereformeerde kerken van de 16e en 17e eeuw en de eerste anderhalve eeuw van het ontstaan van de koloniën in Amerika, (t.t.v. Jonathan Edwards en de Great Awakening, met als hoogtepunt de 19e eeuw (Second Great Awakening vanaf 1790) toen de visie dat het Koninkrijk van God in toenemende mate op aarde zal triomferen, het Amerikaanse Protestantisme binnendrong en alle denominaties: Congregationalisten, Baptisten, Presbyterianen, Anglicanen of Gereformeerden doordrong.

Verschillende sociale en theologische ontwikkelingen veroorzaakten rond 1875, toen John Darby op uitnodiging van Dale L. Moody vaste grond in Amerika begon te krijgen, een neergang in dit optimisme, zonder haar echter uit te doven. Als oorzaken worden genoemd: revivalisme, nationalisme, sentimentalisme (feminisering van de Amerikaanse cultuur; vrouwen zijn immers de meest trouwe kerkbezoekers; modernisme/secularisme (modernisatie, industrialisatie en urbanisatie; de social gospel movement) en niet in het minst dispensationalisme in aansluiting op het fundamentalisme, dat in reactie op laatstgenoemde oorzaak zich terugtrok van sociale en politieke actie, zodat George Marsden spreekt van de "Great Reversal". Tegen de tijd van de Eerste Wereldoorlog werd sociaal christendom diepgaand geïdentificeerd als liberaal en werd daarom door vele conservatieve evangelicalen met groot wantrouwen bekeken. Evenals een optimistische kijk op het koninkrijk. Marsden merkt op dat de eerste fase van de 'Great reversal' gekenmerkt werd door: "een verandering van postmillenniale naar premillenniale visies op de relatie tussen het koninkrijk en de huidige sociale en politieke orde". Daar kwam bij de Burgeroorlog, de Eerste Wereldoorlog en de revolutie in Rusland.

"De evangelicalen trokken zich niet ineens terug. In feite, zoals Marsden laat zien, waren prechiliasten zeer actief in de periode na de Eerste Wereldoorlog. Echter, elke volgende tragedie dwong de evangelicalen verder en verder terug in de beschermde muren van hun eigen gemeenschappen en van een privé geloof. Elke tragedie herinnerde de Amerikanen aan de zondige natuur van de mens. Dus, droeg elke tegenslag bij aan een klimaat van pessimisme". Voor zover er nog van overwinning werd gesproken, was zij persoonlijk en individueel, niet cultureel.

Dat het postchiliasme niet is uitgedoofd moge blijken uit de geschriften van:

• B.B. Warfield, die tot zijn dood op Princeton doceerde;
• J. Gresham Machen, de stichter van Westminster Theological Seminary in 1929, waar hij tot 1937 doceerde;
• John Murray, prof. in de systematische theologie aldaar van 1930-1966;
• Roderick Campbell's "Israel and the New Covenant", 1954;
• O.T. Allis's "Prophecy and the Church", 1945 met als subtitel: "An examination of the claim of dispensationalism that the church is a mystery parenthesis which interrupts the fulfillment to Israel of the Kingdom prophecies of the OT";
• Loraine Boettner's "The Millennium", 1957;
• J. Marcellus Kik, die zijn postchiliastische lessen over Mt 24 en Opb 20 aan het Westminster gaf in 1961 en voor de opkomst van CRM ten slotte nog de invloed van Iain Murray (Puritan Hope) en the Banner of Truth Trust in Groot-Brittannië. (In Nederland... Vrijgemaakt Gereformeerde Gemeente?

Waar het culturele pessimisme ondertussen toe leidde moge blijken uit David Wilkerson's overtuiging dat Amerika zich niet zal bekeren en het oordeel over zich zal halen; het doemdenken in het spoor van pop-theologen als Hal Lindsay en Tim Lahaye en laatst Dave Hunt die nog verder gaat dan alle andere dispensationalisten stelt, dat het plan van God slechts wijst op de nederlaag van Zijn Kerk in de geschiedenis. "Het koninkrijk van God zal nooit op aarde gemanifesteerd worden, zelfs niet tijdens dispensationalisme's aardse millennium", het zal in feite "het laatste bewijs zijn van de niet corrigeerbare natuur van de mens". Dit maakt dat DeMar en Leithart spreken van Hunt's "heavenly other-wordly kingdom" en zijn theologie van historisch wanhoop.

En wat te denken van Edgar Whisenant's "88 Reasons Why the Rapture is in 1988". Wie een aardig exposé wil hebben van talloze miscalculaties m.b.t. tot de zgn. Opname, leze Dwight Wilson's "Armageddon Now: The Premillenarian Response to Russia and Israel Since 1917", 1977. Een en ander heeft echter wel ethisch gevolgen voor ons handelen. Ideeën hebben consequenties!

Kenneth L. Gentry definieert eschatologie (Kosmisch i.p.v. persoonlijk) als een theologische discipline die zich bezig houdt met het ontdekken van de door God geopenbaarde, lange termijn doelstelling van de wereld en de geschiedenis; met de richting van de geschiedenis naar de voltooiing. Dit impliceert dat men begint bij de schepping, daar het einde verbonden is met het begin (Jes 46:10; Opb 21:6; 22:13).

Een belangrijk aspect van het beeld Gods in de mens heeft te maken met zijn drang tot heerschappij, welke beheerst dient te worden door goddelijke principes. (Edenic Expectation of Victory/creation mandaat Gen 1:26-27)